افرادی که در بازار بورس حرفه‌ای هستند، به‌خوبی می‌دانند چگونه این بازار را رصد کرده تا بازدهی بیشتر و زیان کمتر را تجربه کنند. احتمالا درباره روشهای تحلیل بازار بورس نظیر استفاده از ابزارها تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی شنیده‌اید؛ به‌جز این دو ابزار که اغلب توسط حرفه‌ای‌های بازار سرمایه مورد استفاده قرار می‌گیرد، توجه به نکاتی که امکان رصد بازار را برای سرمایه‌گذار فراهم می‌کند، می‌تواند احتمال موفقیت شما در سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهقصد ورود به بورس را دارید؟
شاخص بورس
توجه به شاخص‌های بورس به این علت مهم است که با بررسی و تحلیل آن‌ها، می‌توانید وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبه‌های مختلف، ارزیابی و حتی با کمک روشهای نموداری روند آینده بورس را پیش‌بینی کرد. سرمایه‌گذارانی که به‌طور مستقیم در بورس حضور داشته و معاملات سهام شرکت‌های مختلف را انجام می‌دهند، برای بررسی جهت بازار سرمایه‌گذاری در این بازار به شاخص‌های بورس توجه می‌کنند؛ بدیهی است که وقتی شاخص‌های بورس مثبت باشد و ارزش معاملات سهام افزایش یابد، بازار سهام روندی صعودی دارد. تحلیل نموداری شاخص‌های بازار نیز می‌تواند جهت‌گیری کل بازار و شرکت‌های کوچک و صنایع را نشان دهد.
به همین علت نخستین موردی که همیشه باید برای رصد بازار بورس به آن توجه کنید، شاخص‌های بورس است.
شاخص‌های بورس در وب‌سایت Tsetmc
به سایت tsetmc که مراجعه کنید. تمام شاخص‌های بازار بورس را می‌توانید مشاهده کنید؛ اما برای تحلیل سریع و آسان این اطلاعات، کافی است به دو متغیر مهم «شاخص کل» و «شاخص کل هم‌وزن» بیشتر توجه داشته باشید. شاخص کل بیانگر تغییرات ارزش همه سهام شرکت‌های بزرگ و کوچک است که اندازه شرکت‌ها نیز در آن تاثیرگذار است؛ به‌همین خاطر شرکت‌های با ارزش بازار بزرگتر و سرمایه بیشتر بر تغییرات شاخص مذکور بیشتر تاثیرگذار هستند.
نکته‌ای که بهتر است بدانید
افرادی که تمایل به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های بزرگ دارند، بهتر است با دقت به بیشتری به تغییرات شاخص کل توجه کنند؛ اما درباره «شاخص کل هم‌وزن» هم همان‌طور که می‌دانید مربوط به تغییرات همه شرکت‌های بورسی است، با این تفاوت که نسبت به شاخص کل اندازه همه شرکت‌ها به‌صورت مساوی دیده شده است. در واقع در این شاخص فارغ از اینکه شرکتی بزرگ یا کوچک است، درصد تغییرات ارزش سهام تمام شرکت‌ها به‌طور یکسان در شاخص مذکور تأثیر می‌گذارد.
بدیهی است که در زمانی که شاخص کل هم وزن مثبت باشد، ولی شاخص کل منفی باشد، در میابیم شرکت‌های بزرگ منفی هستند و در مقابل تعداد زیادی از شرکت‌های کوچک مثبت هستند.
انتخاب صنایع برتر فعال در بورس
زمانی که شاخص بورس مثبت است، توصیه می‌شود با بررسی شاخص صنایع مختلف بکوشید صنایع برتر را برای سرمایه‌گذاری شناسایی و بهترین سهم‌های آن صنعت را انتخاب کنید.
بهتر است چند صنعت برتر را شناسایی و از میان آن صنایع شرکت‌های خوب را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید تا ریسک سرمایه‌گذاری‌تان را تا حد امکان کاهش یابد. فراموش نکنید خرد کردن بیش حد سرمایه هم کار چندان درستی نیست، چراکه ریسک مدیریت آن را افزایش می‌دهد.
نسبت P/E
نسبت P/E در یک شرکت به معنای انتظارات سرمایه‌گذاران از بازدهی آینده آن شرکت است؛ مثلا اگر شرکتی P/E پنج داشته باشد، یعنی انتظار داریم بازدهی آینده آن نزدیک به بهره سپرده‌های بانکی و حدود ۲۰ درصد باشد. نسبت P/E پنج همچنین نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در این شرکت پس از پنج دوره سودآوری، می‌تواند اصل سرمایه را بازگرداند.
بنابراین سهام داخل یک صنعت را باید با سهام هم‌نوع خودش در همان صنعت مقایسه کنیم، اگر همه فاکتورهای بنیادی چند سهم درون یک صنعت با هم برابر بود، سهمی را انتخاب می‌کنیم که P/E پایین‌تری دارد.
از آنجایی‌که P/E بدون ریسک بازار یا P/E اوراق مشارکت حدود پنج است، سرمایه‌گذاری در صنایع و شرکت‌هایی که P/E بالا و حوالی ۱۰ دارند، باید کاملا بررسی شود. سرمایه‌گذاری در این صنایع در صورتی توصیه می‌شود که مطمئن باشید سود شرکت مورد نظر به علت راه‌اندازی طرح‌های توسعه یا سایر عوامل بنیادی در آینده نزدیک رو به افزایش است.
بررسی نماد شرکت‌های پربیننده
در سایت شركت مديريت فناوری بورس تهران یا همان tsetmc.com که مراجعه کنید، بخشی به نمادهای پربیننده بازار اختصاص‌یافته که مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار دارد. بعضاً مشاهده می‌شود برخی افراد برای رصد بازار بورس با استفاده از «نمای بازار بورس» یا «دیده‌بان بازار» فقط به نمادهای پربیننده اتکا می‌کنند؛ اما چنین قاعده‌ای چندان درست نیست.
لازم است توجه داشته باشید نمادی که در صدر نمادهای بورسی قرار می‌گیرد، الزاماً بهترین انتخاب برای سرمایه‌گذاری نیست، چراکه ممکن است به‌دلیل افزایش تقاضای سرمایه‌گذاران خرد، نهایت رشد قیمتی خود را تجربه کرده باشد. به همین علت توصیه می‌شود اِلمان‌های دیگر را هم برای انتخاب و خرید سهام شرکت‌ها در نظر داشته باشید.
میزان نقد شوندگی سهم
میزان نقد شوندگی سهم یکی از موارد مهمی است که همیشه هنگام رصد بازار بورس باید به آن توجه کنیم. در واقع توصیه می‌شود همیشه سهمی را انتخاب کنیم که حجم معاملات آن‌ها قابل‌توجه بوده و نقدشونده باشد. اگر سهمی را انتخاب کنیم که نقدشوندگی آن خوب نباشد، زمان فروش سهام مذکور دچار مشکل خواهیم شد؛ حتی ممکن است چنین نمادهایی برای مدتی بسته هم بمانند.
سهام شناور آزاد
سهام شناور آزاد میزان سهامی است که دست سهامداران خرد یا به‌اصطلاح حقیقی‌هاست. بهتر است دنبال سهمی باشید که میزان سهام شناور آزاد آن بیشتر از ۱۰ درصد باشد. البته فراموش نکنید اگر می‌خواهید ریسک سرمایه‌گذاری‌تان خیلی بالا نرود، بهتر است این سهام شناور آزاد خیلی هم زیاد نباشد و حداقل دو سه سهامدار عمده داشته باشد.
همچنین شما می‌توانید برای بررسی تمامی موارد گفته شده به سامانه تحلیل بنیادی بورس ویو مراجعه کنید. تمامی این اطلاعات در آن سامانه به صورت مدون گردآوری شده است.
سوالات متداول
چرا میزان نقدشوندگی سهم، عامل مهمی برای رصد بازار است؟
اگر سهمی را انتخاب کنیم که نقدشوندگی آن خوب نباشد، هنگام فروش سهام مذکور دچار مشکل خواهیم شد. حتی ممکن است چنین نمادهایی برای مدتی بسته بمانند. نسبت P/E به چه معناست؟
نسبت P/E در یک شرکت به معنای انتظارات سرمایه‌گذاران از بازدهی آینده آن شرکت است. مثلا اگر شرکتی P/E پنج داشته باشد، یعنی انتظار داریم بازدهی آن حدود ۲۰ درصد باشد. همچنین نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در این شرکت پس از پنج دوره سودآوری، می‌تواند اصل سرمایه را بازگرداند.سهام شناور آزاد چیست؟
سهام شناور آزاد میزان سهامی است که دست سهامداران خرد یا به‌اصطلاح حقیقی‌هاست. آیا نمادی که در صدر نمادهای پربیننده قرار می‌گیرد بهترین گزینه برای سرمایه‌گذاری است؟
خیر چرا که ممکن است به‌دلیل افزایش تقاضای سرمایه‌گذاران خرد، نهایت رشد قیمتی خود را تجربه کرده باشد. به همین علت توصیه می‌شود اِلمان‌های دیگر را هم برای انتخاب و خرید سهام شرکت‌ها در نظر داشته باشید.
